Nhau tiền đạo là gì? Hiểu đúng để tránh nguy hiểm trong thai kỳ

Nhau tiền đạo là một trong những thuật ngữ khiến nhiều mẹ bầu lo lắng ngay khi đọc kết quả siêu âm. Tuy nhiên, nếu theo dõi đúng cách và không hoảng sợ, phần lớn trường hợp vẫn có thể kiểm soát an toàn.

Bài viết này giúp mẹ bầu hiểu rõ nhau tiền đạo là gì, vì sao nguy hiểm, khi nào cần lo lắng và cần làm gì tiếp theo.

Nhau tiền đạo là gì ?

Nhau tiền đạo (placenta previa) là tình trạng bánh nhau bám thấp trong buồng tử cung và che một phần hoặc toàn bộ lỗ trong cổ tử cung.

Bình thường, bánh nhau nên bám ở đáy hoặc thân tử cung. Khi bánh nhau nằm ở đoạn dưới và “chắn đường ra” của em bé, đó được gọi là nhau tiền đạo.

Vấn đề nằm ở chỗ: khi cổ tử cung mở ra trong quá trình chuyển dạ, bánh nhau có thể bong ra trước em bé, gây chảy máu nhiều và rất nguy hiểm cho mẹ và thai nhi.

Vì sao nhau tiền đạo lại nguy hiểm?

Nguy cơ lớn nhất của nhau tiền đạo là chảy máu âm đạo trong nửa sau thai kỳ, thường sau 20 tuần.

Đặc điểm điển hình:

Ra máu đỏ tươi
Không đau bụng
Có thể tái diễn nhiều lần
Lượng máu mỗi lần có thể tăng dần

Nếu không được phát hiện và theo dõi đúng:

Mẹ có nguy cơ mất máu nặng, cần truyền máu
Tăng nguy cơ sinh non
Thai có thể suy cấp do thiếu máu và oxy
Hầu hết các trường hợp phải sinh mổ

Những ai dễ gặp nhau tiền đạo?

Nguy cơ nhau tiền đạo cao hơn ở các mẹ bầu:

Đã từng mổ lấy thai
Có tiền sử nhau tiền đạo
Mang đa thai
Tuổi mẹ trên 35
Từng nạo hút thai hoặc phẫu thuật tử cung
Mang thai nhờ hỗ trợ sinh sản (IVF)
Hút thuốc lá

Số lần mổ lấy thai càng nhiều, nguy cơ nhau tiền đạo và biến chứng càng tăng.

Nhau tiền đạo được phát hiện như thế nào?

Phần lớn các trường hợp được phát hiện khi siêu âm mốc 18–22 tuần.

Bác sĩ sẽ đánh giá vị trí bánh nhau so với lỗ trong cổ tử cung:

Nếu bánh nhau che lỗ trong cổ tử cung: nhau tiền đạo
Nếu bánh nhau cách lỗ trong ≤20 mm: nhau bám thấp

Siêu âm đầu dò âm đạo là phương pháp chính xác và an toàn nhất để xác định vị trí bánh nhau. Tuyệt đối không thăm khám âm đạo bằng tay khi chưa biết rõ vị trí bánh nhau vì có thể gây chảy máu ồ ạt.

Nhau tiền đạo có tự hết không?

Có. Đây là điểm rất quan trọng giúp mẹ bầu bớt lo lắng.

Khoảng 90% trường hợp nhau tiền đạo phát hiện sớm ở 18–20 tuần sẽ tự hết trước khi sinh.

Nguyên nhân:

Đoạn dưới tử cung dài ra theo tuổi thai
Bánh nhau có xu hướng phát triển lên phía trên (hiện tượng “di chuyển nhau”)

Tuy nhiên, nguy cơ tồn tại đến cuối thai kỳ cao hơn nếu:

Bánh nhau che lỗ trong cổ tử cung trên 25 mm
Nhau bám mặt sau
Bánh nhau dày
Mẹ từng mổ lấy thai
Thai kỳ nhờ IVF

Dấu hiệu cảnh báo

Mẹ bầu cần đi khám ngay khi có:

Ra máu âm đạo đỏ tươi dù không đau
Ra máu lặp lại nhiều lần
Ra máu sau quan hệ hoặc vận động nhẹ

Cần lưu ý: vẫn có khoảng 10% trường hợp nhau tiền đạo không ra máu cho đến gần ngày sinh, vì vậy không có triệu chứng không đồng nghĩa với an toàn tuyệt đối.

Ảnh hưởng thế nào đến mẹ và bé?

Đối với mẹ:

Tăng nguy cơ băng huyết trước và sau sinh
Có thể cần truyền máu
Nguy cơ cắt tử cung nếu kèm nhau cài răng lược
Gần như bắt buộc sinh mổ

Đối với thai nhi:

Tăng nguy cơ sinh non
Dễ phải nhập hồi sức sơ sinh
Nguy cơ suy thai nếu mẹ mất máu nhiều

Nhau tiền đạo có sinh thường được không?

Không.

Khi bánh nhau che hoặc nằm quá gần lỗ trong cổ tử cung, sinh thường là không an toàn.

Thông thường:

Thai phụ được theo dõi sát bằng siêu âm
Chủ động mổ lấy thai trước chuyển dạ
Thời điểm mổ thường khoảng 36–37 tuần, tùy tình trạng ra máu và sức khỏe mẹ – bé

Mẹ bầu bị nhau tiền đạo cần làm gì?

Tuân thủ lịch siêu âm theo dõi vị trí bánh nhau

Tránh quan hệ tình dục và gắng sức

Đi khám ngay khi có ra máu âm đạo

Sinh tại cơ sở y tế có khả năng phẫu thuật và truyền máu

Không tự ý dùng thuốc hay trì hoãn nhập viện khi có dấu hiệu bất thường

Kết luận

Nhau tiền đạo là tình trạng bánh nhau bám thấp và có thể gây chảy máu nguy hiểm trong thai kỳ. Tuy nhiên, phần lớn trường hợp phát hiện sớm sẽ tự hết nếu được theo dõi đúng cách.

Hiểu đúng nhau tiền đạo là gì, theo dõi đúng và không hoang mang là ba yếu tố quan trọng nhất giúp mẹ bầu đi qua thai kỳ an toàn khi được chẩn đoán nhau tiền đạo. Bài viết này được chia sẻ dựa trên kinh nghiệm quản lý thai kỳ nguy cơ cao của ThS. BS Nguyễn Ngọc Tú, với mong muốn giúp các gia đình vững tâm hơn trên hành trình chào đón em bé khỏe mạnh.

Bài viết tham khảo

Ấn vào link để nhận bản thảo quyển sách “Thai kỳ khoẻ manh” dài hơn 200 trang do bác sỹ Tú biên soạn ngay các mẹ nhé

Bài Viết, Bệnh lý mẹ