Tổng quan về táo bón khi mang thai
Táo bón khi mang thai là tình trạng mẹ bầu đi tiêu khó khăn, phân khô cứng, ít hơn bình thường. Theo nghiên cứu, có khoảng 16–39% mẹ bầu bị táo bón trong thai kỳ, tỷ lệ cao hơn rõ rệt so với phụ nữ không mang thai.
Cơ chế chủ yếu là do progesterone tăng cao, làm giảm nhu động ruột, cùng với tử cung lớn dần chèn ép ruột, dẫn đến thức ăn di chuyển chậm hơn.
Nguyên nhân gây táo bón khi mang thai
Táo bón có thể do nhiều yếu tố phối hợp:
Nguyên nhân khác: Căng thẳng, lo âu, tiền sử hội chứng ruột kích thích.
Thay đổi nội tiết: Progesterone làm giãn cơ trơn ruột, nhu động giảm.
Cơ học: Tử cung lớn chèn ép đại tràng, cản trở lưu thông.
Chế độ ăn: Ít chất xơ, uống ít nước.
Ít vận động: Nhiều mẹ bầu được khuyên nghỉ ngơi nhiều.
Bổ sung sắt: Thuốc sắt thường gây táo bón.
Dấu hiệu mẹ bầu có thể nhận biết
Đi tiêu <3 lần/tuần.
Phân khô, cứng, rắn.
Cảm giác chưa đi hết phân, phải rặn nhiều.
Đầy bụng, chướng hơi, khó chịu.
Đôi khi kèm nứt kẽ hậu môn, chảy máu ít khi rặn.
Táo bón có nguy hiểm không?
Táo bón thường không nguy hiểm trực tiếp cho thai nhi, nhưng có thể gây nhiều khó chịu và biến chứng cho mẹ:
- Nứt hậu môn, trĩ, chảy máu.
- Đau bụng, khó chịu, mất ngủ.
- Tăng nguy cơ nhiễm khuẩn tiểu do chèn ép bàng quang.
- Ảnh hưởng tâm lý, gây lo âu khi mang thai.
Khi nào cần đi khám ngay?
Táo bón kéo dài nhiều tuần, không cải thiện với thay đổi lối sống.
Đau bụng nhiều, đầy trướng bất thường.
Đi ngoài kèm máu đỏ tươi hoặc máu lẫn nhầy.
Sụt cân, ăn uống kém, mệt mỏi.
Có dấu hiệu tắc ruột (không trung tiện, nôn nhiều).
Chẩn đoán và theo dõi
Bác sĩ sẽ:
- Khai thác triệu chứng theo tiêu chuẩn Rome IV (phân cứng, rặn, cảm giác tắc nghẽn).
- Khám lâm sàng, loại trừ nguyên nhân thực thể.
- Xem xét thuốc đang sử dụng (sắt, canxi, progesterone).
- Xét nghiệm hoặc siêu âm nếu nghi ngờ biến chứng.
Xử trí táo bón khi mang thai
Điều chỉnh chế độ ăn:
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.
- Uống đủ 2–2,5 lít nước/ngày.
Tăng vận động: Đi bộ, yoga cho bà bầu.
Thay đổi thuốc: Có thể chuyển sang chế phẩm sắt ít gây táo bón.
Thuốc hỗ trợ (khi cần):
- Nhuận tràng thẩm thấu (lactulose, polyethylene glycol) an toàn cho thai kỳ.
- Tránh lạm dụng thuốc kích thích nhu động ruột.
Điều trị biến chứng: Nếu có trĩ, nứt hậu môn, cần kết hợp điều trị triệu chứng.
Tiên lượng
Hầu hết mẹ bầu bị táo bón ở mức nhẹ, có thể cải thiện tốt bằng thay đổi lối sống.
Táo bón thường giảm sau sinh khi hormone ổn định và tử cung nhỏ lại.
Một số trường hợp kéo dài có thể gây trĩ hoặc ảnh hưởng tâm lý, nhưng hiếm khi đe dọa thai nhi.
Kết luận: Táo bón khi mang thai có nguy hiểm không?
Táo bón khi mang thai thường lành tính, nhưng gây nhiều khó chịu cho mẹ và có thể dẫn đến biến chứng hậu môn – trực tràng. Mẹ bầu nên chủ động ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước, vận động nhẹ nhàng, và đi khám khi có dấu hiệu bất thường. Việc theo dõi và xử trí đúng cách giúp thai kỳ khỏe mạnh, an toàn cho cả mẹ và bé.
Tham khảo thêm bài viết tại đây
