Dây rốn quấn cổ thai nhi – Hiểu đúng để không hoang mang

Dây rốn quấn cổ là cụm từ khiến không ít mẹ bầu lo lắng khi được bác sĩ thông báo trong lúc siêu âm thai kỳ. Tuy nhiên, hiểu đúng về hiện tượng này sẽ giúp mẹ bình tĩnh, phối hợp theo dõi thai kỳ một cách an toàn.

Dây rốn quấn cổ là gì? Có mấy loại?

Dây rốn quấn quanh cổ thai nhi ít nhất một vòng, thường được phát hiện qua siêu âm. Tỷ lệ gặp phải không hề hiếm – ghi nhận ở khoảng 19–24% các ca sinh.

Dựa trên cấu trúc, được phân loại thành:

• Type A (dạng không khóa): dây rốn lỏng, có thể tự tháo khi thai nhi cử động.
• Type B (dạng khóa): dây rốn có nguy cơ tạo nút thắt, không thể tự tháo, có thể ảnh hưởng đến dòng máu nuôi thai.

Số vòng dây quấn cũng khác nhau: có thể chỉ 1 vòng hoặc nhiều vòng (2–3 vòng trở lên). Quấn lỏng thường ít nguy cơ, còn quấn chặt có thể liên quan đến một số bất thường trong chuyển dạ.

Nguyên nhân từ đâu? Có phòng được không?

Sự hình thành dây rốn quấn cổ phần lớn là ngẫu nhiên, không do lỗi từ mẹ hay bé. Một số yếu tố làm tăng khả năng quấn cổ gồm:

• Dây rốn dài bất thường (≥70 cm)
• Thai hoạt động nhiều trong buồng tử cung

Không có bằng chứng cho thấy số lần mang thai, tuổi mẹ hay yếu tố di truyền làm tăng nguy cơ quấn cổ.

Phát hiện như thế nào?

Dây rốn quấn quanh cổ thường được phát hiện qua siêu âm Doppler màu – khi hình ảnh cho thấy dây rốn đi quanh ít nhất 75% chu vi cổ thai. Tuy nhiên, siêu âm:

• Không phân biệt được rõ dây quấn lỏng hay chặt
• Có thể thay đổi theo thời gian
• Có thể nhầm với nếp gấp da, khối u vùng cổ hoặc túi dịch quanh cổ

Độ chính xác trong chẩn đoán dao động từ 70–97%, tùy kỹ thuật và kinh nghiệm bác sĩ.

Dây rốn quấn cổ có nguy hiểm không?

Hầu hết trường hợp không gây nguy hiểm. Đặc biệt, khi dây rốn chỉ quấn một vòng và lỏng, thai kỳ vẫn tiến triển bình thường. Các nghiên cứu cho thấy:

• Không tăng nguy cơ tử vong chu sinh
• Không làm tăng tỷ lệ sinh non hay thai nhẹ cân

Tuy nhiên, một số ít trường hợp có thể gặp biến chứng nếu:

• Quấn ≥2–3 vòng
• Quấn chặt, cản trở dòng máu nuôi thai
• Có thêm các bất thường khác như dây rốn thắt nút, 1 động mạch rốn…

Khi đó, thai có thể suy trong chuyển dạ, rối loạn nhịp tim thai hoặc hiếm gặp là thai lưu. Tuy vậy, việc chỉ phát hiện quấn cổ đơn độc không đủ căn cứ để kết luận nguyên nhân gây tai biến.

Có ảnh hưởng đến xét nghiệm hay chỉ số thai kỳ không?

Dây rốn quấn cổ ít ảnh hưởng đến các chỉ số đánh giá sức khỏe thai, như:

• Doppler động mạch rốn, động mạch não
• Chỉ số nước ối
• Monitoring tim thai, profile sinh vật lý

Chỉ trong những trường hợp dây quấn quá chặt mới có thể ảnh hưởng đến kết quả.

Cần làm gì nếu phát hiện dây rốn quấn quanh cổ?

• Không cần thay đổi chế độ chăm sóc thai kỳ thường quy nếu dây quấn chỉ 1 vòng và không có bất thường đi kèm.
• Không khuyến cáo mổ lấy thai chỉ vì dây rốn quấn cổ đơn độc.
• Với những trường hợp có ≥3 vòng dây quấn hoặc phối hợp bất thường khác, bác sĩ có thể chỉ định:
  • Theo dõi sát hơn bằng siêu âm Doppler
  • Làm monitoring thai định kỳ
  • Đánh giá chỉ số sinh vật lý thai thường xuyên hơn

Khi nào mẹ bầu cần báo bác sĩ?

Ngay cả khi đã biết thai bị dây rốn quấn cổ, mẹ chỉ cần báo ngay cho bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường như:

• Thai máy giảm hoặc yếu
• Đau bụng từng cơn
• Ra máu âm đạo
• Có biểu hiện suy thai (monitoring tim thai bất thường)

Lời khuyên dành cho mẹ bầu

Không cần tầm soát dây rốn quấn cổ diện rộng.

Không nên quá lo lắng khi phát hiện dây quấn cổ đơn độc.

Quan trọng nhất là duy trì lịch khám thai đều đặn, theo dõi thai máy mỗi ngày và tin tưởng vào bác sĩ của mình.

Kết luận

Dây rốn quấn cổ là một biến thể phổ biến, thường không gây nguy hiểm cho thai nhi. Việc hiểu đúng, tránh lo lắng quá mức sẽ giúp mẹ an tâm hơn. Hãy phối hợp với bác sĩ trong việc theo dõi thai kỳ – đó là cách tốt nhất để đảm bảo hành trình mang thai được an toàn, nhẹ nhàng và trọn vẹn.