Thoát vị rốn sinh lý thai nhi

Thoát vị rốn sinh lý thai nhi là một hiện tượng hoàn toàn bình thường trong giai đoạn sớm của thai kỳ, nhưng lại dễ khiến mẹ bầu lo lắng nếu không được giải thích rõ. Bài viết này sẽ giúp mẹ hiểu vì sao tình trạng này xảy ra, khi nào là bình thường, khi nào cần cảnh giác, và cách theo dõi đúng.

Thoát vị rốn sinh lý thai nhi là gì?

Trong quá trình phát triển từ tuần 6 đến tuần 11 của thai kỳ, ruột của thai nhi tạm thời đi ra ngoài ổ bụng và nằm trong cuống rốn. Đây là bước cần thiết để ruột có đủ không gian phát triển, trước khi quay trở lại ổ bụng khi thành bụng khép kín hoàn toàn vào khoảng tuần 11–12.

Hiện tượng này được gọi là thoát vị rốn sinh lý (physiologic midgut herniation) và không phải là dị tật bẩm sinh nếu biến mất đúng thời điểm.

Đặc điểm của thoát vị rốn sinh lý thai nhi trên siêu âm

• Xuất hiện từ tuần 6 và biến mất vào tuần 11–12.
• Vị trí ở giữa bụng, có màng bao mỏng bên ngoài.
• Kích thước nhỏ, thường chỉ chứa một phần ruột.
• Không kèm bất thường cấu trúc khác.
• Dây rốn cắm vào đỉnh của khối thoát vị.

Bác sĩ siêu âm sẽ dựa vào hình ảnh và tuổi thai để phân biệt với thoát vị rốn bệnh lý (omphalocele)

Khi nào cần nghi ngờ thoát vị rốn sinh lý thai nhi là bất thường?

Nếu sau tuần 12, khối thoát vị vẫn tồn tại hoặc có kích thước lớn bất thường, bác sĩ sẽ nghĩ đến thoát vị rốn bệnh lý. Một số dấu hiệu gợi ý:

• Khối lớn hơn 7–10 mm, không giảm kích thước theo thời gian.
• Có tạng khác ngoài ruột (như gan, dạ dày) nằm trong khối thoát vị.
• Kèm bất thường tim, não hoặc các cơ quan khác trên siêu âm.
• Tồn tại dai dẳng sau mốc 12 tuần.

Trong trường hợp nghi ngờ bệnh lý, bác sĩ có thể chỉ định:

• Siêu âm hình thái chi tiết ở tuần 18–22.
• Chọc ối hoặc NIPT để kiểm tra bất thường nhiễm sắc thể.
• Siêu âm tim thai vì có khoảng 30–50% trường hợp thoát vị rốn bệnh lý kèm dị tật tim.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ thoát vị rốn bệnh lý

Dù phần lớn trường hợp là thoát vị rốn sinh lý bình thường, một số yếu tố nguy cơ được ghi nhận cho dạng bệnh lý gồm:

• Bất thường nhiễm sắc thể (trisomy 13, 18, 21).
• Hội chứng Beckwith–Wiedemann.
• Mẹ mang thai ở tuổi <20 hoặc >40.
• Béo phì trước khi mang thai.
• Sử dụng một số thuốc không an toàn giai đoạn sớm (ví dụ methimazole).

Tiên lượng và xử trí

Thoát vị rốn sinh lý: Hoàn toàn biến mất trước tuần 12, không ảnh hưởng sức khỏe trẻ, không cần can thiệp.

Thoát vị rốn bệnh lý: Tiên lượng phụ thuộc kích thước và dị tật kèm theo. Nếu đơn độc và nhỏ, phẫu thuật sau sinh thường mang lại kết quả tốt. Nếu kèm bất thường nặng, tiên lượng dè dặt.

Lời khuyên cho mẹ bầu

Nếu siêu âm ở tuần 9–10 thấy thoát vị rốn nhỏ, đừng quá lo lắng, đây nhiều khả năng chỉ là hiện tượng sinh lý.

Tái khám siêu âm đúng hẹn, đặc biệt mốc tuần 12–13 để xác định tình trạng.

Bổ sung đầy đủ acid folic trước và trong khi mang thai.

Khám thai ở cơ sở uy tín có chuyên khoa chẩn đoán trước sinh.

Hỏi bác sĩ rõ ràng về kết quả siêu âm và các bước theo dõi tiếp theo.

Kết luận

Thoát vị rốn sinh lý thai nhi là hiện tượng phát triển bình thường trong 3 tháng đầu, giúp ruột có không gian trưởng thành trước khi quay trở lại ổ bụng. Điều quan trọng là theo dõi đúng mốc thời gian và phân biệt với thoát vị rốn bệnh lý. Khi được tầm soát và giải thích đầy đủ, mẹ bầu hoàn toàn có thể yên tâm về sức khỏe của bé.

Tham khảo thêm bài viết tại đây