Tiền sản giật là một rối loạn nghiêm trọng trong thai kỳ, thường xuất hiện sau tuần thai thứ 20. Bệnh đặc trưng bởi tăng huyết áp mới khởi phát kèm theo protein niệu hoặc tổn thương các cơ quan khác của người mẹ. Đây là biến chứng thai kỳ nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng cả mẹ và bé nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Cho đến nay, cơ chế chính xác của tiền sản giật vẫn chưa hoàn toàn được hiểu rõ. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng tình trạng bất thường trong quá trình phát triển bánh nhau và sự mất cân bằng các yếu tố mạch máu là nguyên nhân chính.
Các yếu tố nguy cơ bao gồm:
- Mẹ mang thai lần đầu
- Tiền sử gia đình có tiền sản giật
- Béo phì, đái tháo đường, bệnh thận mạn
- Mang thai đôi hoặc đa thai
- Tuổi mẹ <18 hoặc >35
Dấu hiệu nhận biết
Mẹ bầu cần đặc biệt lưu ý các triệu chứng sau:
- Tăng huyết áp (≥140/90 mmHg) sau tuần 20
- Sưng phù đột ngột ở mặt, tay, chân
- Nhức đầu dữ dội, nhìn mờ hoặc chớp sáng
- Đau vùng thượng vị hoặc hạ sườn phải
- Giảm lượng nước tiểu
Việc theo dõi huyết áp định kỳ và xét nghiệm nước tiểu là chìa khóa để phát hiện sớm bệnh
Biến chứng nguy hiểm của tiền sản giật
Nếu không được xử trí, tiền sản giật có thể gây ra:
- Sản giật (cơn co giật ở mẹ)
- Hội chứng HELLP (tán huyết, men gan tăng, giảm tiểu cầu)
- Suy gan, suy thận, phù phổi
- Rau bong non, xuất huyết não ở mẹ
- Thai chậm phát triển trong tử cung, thai chết lưu
Điều trị và xử trí tiền sản giật
Điều trị duy nhất giúp chấm dứt bệnh là sinh em bé và lấy bánh nhau.
Ở thai ≥37 tuần, chỉ định chấm dứt thai kỳ được ưu tiên.
Với thai <34 tuần, bác sĩ có thể theo dõi chặt chẽ tại bệnh viện, sử dụng corticosteroid giúp trưởng thành phổi thai nhi và cân nhắc thời điểm sinh.
Thuốc hạ áp được dùng để kiểm soát huyết áp nặng, nhằm giảm nguy cơ đột quỵ.
Magie sulfat được chỉ định để phòng ngừa cơn sản giật.
Phòng ngừa tiền sản giật
Các biện pháp được khuyến cáo:
- Sử dụng aspirin liều thấp từ tuần 12–16 đối với mẹ bầu có nguy cơ cao
- Kiểm soát cân nặng trước và trong thai kỳ
- Bổ sung canxi đầy đủ nếu chế độ ăn thiếu
- Khám thai định kỳ và theo dõi sát huyết áp
Theo dõi sau sinh
Tiền sản giật có thể kéo dài hoặc nặng lên sau sinh. Vì vậy, sản phụ cần được theo dõi huyết áp ít nhất 72 giờ đầu và tái khám trong vòng 7–10 ngày. Về lâu dài, phụ nữ từng bị tiền sản giật có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch và đột quỵ, do đó cần duy trì lối sống lành mạnh.
Kết luận
Tiền sản giật là biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm, theo dõi sát và xử trí đúng cách. Mẹ bầu nên khám thai định kỳ, chú ý những dấu hiệu bất thường và tuân thủ chỉ định của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé.
Tham khảo thêm bài viết tại đây
