Rau bám thấp là gì?
Rau bám thấp (low-lying placenta) là tình trạng bánh rau bám ở đoạn dưới tử cung, với bờ dưới của rau nằm trong khoảng 20mm tính từ lỗ trong cổ tử cung, nhưng chưa che phủ lỗ trong này. Nếu rau che phủ lỗ trong sau tuần 28, tình trạng đó được gọi là rau tiền đạo trung tâm.
Tần suất gặp rau bám thấp
Khoảng 10–12% thai phụ có hình ảnh rau bám thấp trong siêu âm quý II, nhưng đa số sẽ “di chuyển” lên cao khi tử cung lớn dần. Chỉ một tỷ lệ nhỏ còn tồn tại đến cuối thai kỳ và có ý nghĩa lâm sàng
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ rau bám thấp hoặc rau tiền đạo:
- Sinh mổ nhiều lần hoặc phẫu thuật tử cung trước đó
- Nhiều lần sinh đẻ
- Tuổi mẹ lớn
- Mang thai đôi, ba
- Hút thuốc lá hoặc sử dụng chất kích thích
Triệu chứng điển hình
Phần lớn rau bám thấp phát hiện tình cờ khi siêu âm. Tuy nhiên, mẹ bầu có thể gặp:
- Ra máu đỏ tươi không đau ở nửa sau thai kỳ
- Cơn gò tử cung kèm chảy máu
- Một số trường hợp hoàn toàn không có triệu chứng đến khi chuyển dạ
Chẩn đoán
Siêu âm ngả bụng thường phát hiện vị trí bánh rau trong khảo sát hình thái.
Siêu âm đầu dò âm đạo là tiêu chuẩn vàng để đo chính xác khoảng cách từ bờ rau đến cổ tử cung.
Doppler màu giúp loại trừ mạch máu tiền đạo (vasa previa). Hoặc gợi ý rau cài răng lược nếu có bất thường kèm theo.
Tiến triển tự nhiên
Khoảng 90% trường hợp rau bám thấp ở tuần 18–20 sẽ di chuyển lên cao trước khi sinh, nhờ sự phát triển và kéo dài của đoạn dưới tử cung. Những trường hợp còn tồn tại thường là rau dày, bám sau hoặc có sẹo mổ lấy thai
Theo dõi và xử trí
Theo dõi định kỳ: Siêu âm lại ở 28–32 tuần, nếu rau vẫn bám thấp thì kiểm tra lại vào 36 tuần.
Mẹ không triệu chứng: Nếu bờ rau cách lỗ trong < 20mm, nên mổ lấy thai chủ động vào 38 tuần.
Mẹ có triệu chứng hoặc bờ rau quá sát: Thường chỉ định mổ lấy thai chủ động vào 37 tuần, hoặc sớm hơn nếu có ra máu nhiều.
Phòng ngừa biến chứng: Tránh giao hợp sau tuần 20, hạn chế vận động nặng, luôn sẵn sàng nhập viện khi có ra máu.
Nguy cơ biến chứng
Xuất huyết trước sinh và trong chuyển dạ
Nguy cơ sinh non
Tăng khả năng phải truyền máu hoặc cắt tử cung khi băng huyết không kiểm soát
Tăng nguy cơ rau cài răng lược, đặc biệt ở người có sẹo mổ lấy thai
Kết luận
Rau bám thấp là tình trạng không hiếm, thường phát hiện khi siêu âm quý II. Hơn 90% sẽ tự hết, nhưng những trường hợp tồn tại đến cuối thai kỳ cần được theo dõi sát và có kế hoạch sinh an toàn. Việc chẩn đoán sớm, theo dõi định kỳ và phối hợp chặt chẽ với bác sĩ sản khoa giúp mẹ bầu giảm thiểu nguy cơ băng huyết và sinh non.
Tham khảo thêm bài viết tại đây
