Túi mật thai nhi – khi nào cần lo lắng?
1. Túi mật thai nhi là gì và khi nào thấy được?
Túi mật là một túi nhỏ nằm dưới gan, có nhiệm vụ chứa và cô đặc dịch mật – một chất quan trọng giúp tiêu hóa mỡ. Ở thai nhi, túi mật bắt đầu hình thành rất sớm từ tuần thứ 12, và thường có thể thấy rõ trên siêu âm từ tuần 14–16 trở đi.
Trên siêu âm, túi mật hiện lên như một cấu trúc tròn hoặc bầu dục, trống âm (đen), nằm gần gan, thường thấy rõ nhất trong tam cá nguyệt thứ hai.
2. Không thấy túi mật thai nhi – Có phải là dấu hiệu bất thường?
Khi túi mật không thấy trên siêu âm ở tuổi thai 18–22 tuần, người ta gọi đó là non-visualization of the fetal gallbladder (NVFGB). Người ta nhận thấy:
Khoảng 70% các trường hợp không thấy túi mật ở giữa thai kỳ sẽ thấy lại túi mật ở các lần siêu âm sau hoặc sau sinh – hoàn toàn bình thường.
Khoảng 25% có thể bị bất sản túi mật (không có túi mật bẩm sinh) – nhưng điều này thường không ảnh hưởng gì đến sức khỏe.
Một số ít (4–5%) liên quan đến bệnh lý nặng như teo đường mật hoặc xơ nang (cystic fibrosis) – cần theo dõi và chẩn đoán kỹ hơn.
3. Phân biệt: “không thấy túi mật” và “bất sản túi mật” khác nhau thế nào?
“Không thấy túi mật” trên siêu âm có thể chỉ là do tư thế thai, thời điểm siêu âm, chất lượng máy siêu âm.
“Bất sản túi mật” là chẩn đoán sau khi loại trừ hoàn toàn sự hiện diện của túi mật ngay cả sau sinh, bằng các phương tiện hình ảnh học chuyên sâu.
4. Khi nào mẹ bầu nên lo lắng?
Khả năng có bất thường thực sự tăng lên nếu:
Không thấy túi mật liên tục qua nhiều lần siêu âm cách nhau ≥ 1 tuần.
Kèm theo dị tật khác (dị tật tim, hệ niệu, bụng…).
Kèm theo dịch ổ bụng, gan to, đa ối hoặc ít ối, thai nhỏ.
Có tiền sử gia đình liên quan đến xơ nang, bệnh gan mật.
5. Chẩn đoán tiếp theo nếu không thấy túi mật thai nhi
Nếu phát hiện NVFGB, bác sĩ chuyên sâu về Y học bào thai thường sẽ đưa ra kế hoạch cụ thể:
Siêu âm kiểm tra kỹ lại sau 1 tuần.
Siêu âm hình thái toàn bộ thai nhi để tìm dị tật đi kèm.
Tư vấn xét nghiệm gene bệnh xơ nang (CFTR) cho cha mẹ.
Có thể cần chọc ối làm karyotype hoặc microarray nếu có dị tật phối hợp.
Xét nghiệm enzyme mật trong dịch ối (nếu trước 22 tuần).
6. Xơ nang và teo đường mật – hai bệnh lý cần loại trừ
Xơ nang (cystic fibrosis): do đột biến gene CFTR, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan như phổi, tụy, gan. Có thể sàng lọc bằng xét nghiệm gen bố mẹ.
Teo đường mật (biliary atresia): là nguyên nhân hàng đầu gây ghép gan ở trẻ nhỏ. Rất khó phát hiện trước sinh, nhưng nếu nghi ngờ, cần lên kế hoạch theo dõi và can thiệp sớm ngay sau sinh.
7. Kết luận dành cho mẹ bầu
Nếu trong siêu âm giữa thai kỳ bác sĩ nói “chưa thấy túi mật”, đừng vội lo lắng. Phần lớn các trường hợp là lành tính và sẽ thấy lại ở lần sau. Quan trọng là cần:
Được khám đúng chuyên khoa – siêu âm thai chi tiết với bác sĩ Y học bào thai.
Có kế hoạch theo dõi rõ ràng.
Được tư vấn đầy đủ.
Tóm gọn:
Không thấy túi mật thai nhi không có nghĩa bất thường. Nhưng cần theo dõi đúng cách để loại trừ những trường hợp hiếm nhưng nghiêm trọng như xơ nang và teo đường mật.
#tuimatthainhi#teomatbamsinh#khongthaytuimatthainhi
