Tuần thứ 39 của thai kỳ.
Bụng đã nặng, giấc ngủ chập chờn, từng cơn gò xuất hiện bất chợt.
Mẹ nghĩ: “Chắc sắp sinh rồi…”
Nhưng rồi trong buổi siêu âm cuối, bác sĩ nói một câu khiến nhiều mẹ khựng lại:
“Nước ối hơi ít.”
Không ít mẹ bầu ở tuần 39 bước ra khỏi phòng siêu âm với cùng một câu hỏi lặp đi lặp lại trong đầu:
Thiếu ối ở tuần thứ 39 có nguy hiểm không? Có cần sinh ngay không?
Bài viết này sẽ giúp mẹ hiểu rõ, không hoảng loạn, và biết mình cần làm gì tiếp theo.
Thiếu ối ở tuần thứ 39 là gì?
Nước ối là môi trường sống của thai nhi trong suốt thai kỳ.
Ở những tuần cuối, đặc biệt từ tuần 37–40, lượng nước ối có xu hướng giảm sinh lý.
Tuy nhiên, khi lượng ối giảm dưới ngưỡng an toàn, bác sĩ gọi đó là thiếu ối.
Trong thực hành lâm sàng, thiếu ối thường được chẩn đoán khi:
- Chỉ số ối (AFI) ≤ 5 cm
hoặc - Túi ối sâu nhất (SDP) < 2 cm
Ở tuần thứ 39, thiếu ối cần được nhìn nhận nghiêm túc hơn so với các giai đoạn sớm của thai kỳ.
Vì sao thiếu ối hay gặp ở tuần 39?
Có ba nhóm nguyên nhân chính:
1. Giảm ối sinh lý cuối thai kỳ
Càng về cuối, thai nuốt nhiều ối hơn trong khi lượng nước tiểu thai nhi tạo ra có thể giảm.
Một mức giảm nhẹ có thể vẫn nằm trong giới hạn an toàn.
2. Chức năng bánh nhau giảm dần
Tuần 39 là giai đoạn bánh nhau đã “làm việc” suốt 9 tháng.
Nếu bánh nhau bắt đầu suy, lượng máu đến thận thai giảm → thai tiểu ít → ối giảm.
3. Các yếu tố bệnh lý đi kèm
- Thai chậm tăng trưởng
- Tiền sản giật, tăng huyết áp thai kỳ
- Thai quá ngày
- Rỉ ối kín đáo
- Mẹ mất nước, uống ít
Ở tuần 39, thiếu ối thường không đơn độc, mà là dấu hiệu cảnh báo cần đánh giá toàn diện thai nhi.
Thiếu ối ở tuần 39 có nguy hiểm không?
Câu trả lời là:
Có thể nguy hiểm, nếu không được theo dõi và xử trí đúng cách.
Những nguy cơ có thể gặp:
- Dây rốn dễ bị chèn ép do không còn đủ nước đệm
- Nhịp tim thai dao động bất thường trong chuyển dạ
- Tăng nguy cơ suy thai
- Tăng tỷ lệ mổ lấy thai cấp cứu
- Thai dễ hít phân su nếu thiếu oxy kéo dài
Điều quan trọng là:
Không phải mọi trường hợp thiếu ối ở tuần 39 đều nguy hiểm như nhau.
Nguy cơ phụ thuộc vào:
- Mức độ thiếu ối
- Tình trạng tim thai
- Cân nặng và tăng trưởng thai
- Doppler bánh nhau
- Cảm nhận thai máy của mẹ
Khi nào thiếu ối ở tuần 39 cần sinh ngay?
Thông thường, bác sĩ sẽ nghiêng về chấm dứt thai kỳ khi:
- Thiếu ối rõ rệt (AFI ≤ 5 cm hoặc SDP < 2 cm)
- Thai máy giảm
- Monitoring tim thai không yên tâm
- Doppler bất thường
- Thai đã đủ trưởng thành (≥39 tuần)
Lý do rất rõ ràng:
Thai đã đủ tháng, lợi ích của việc sinh ra lớn hơn nguy cơ tiếp tục chờ đợi trong môi trường thiếu ối.
Có cách nào tăng ối ở tuần 39 không?
Ở giai đoạn sớm hơn, uống nước, nghỉ ngơi, truyền dịch có thể giúp cải thiện tạm thời lượng ối.
Nhưng ở tuần 39, việc cố gắng “tăng ối” thường không còn nhiều ý nghĩa lâu dài.
Lúc này, điều quan trọng không phải là:
“Làm sao để ối tăng lên”
Mà là:
“Thai còn an toàn để tiếp tục trong bụng mẹ hay không?”
Mẹ bầu cần làm gì khi được chẩn đoán thiếu ối ở tuần thứ 39?
Nếu mẹ đang ở tuần 39 và được nói là thiếu ối, hãy làm 5 việc sau:
- Bình tĩnh
Thiếu ối không đồng nghĩa với nguy hiểm ngay lập tức. - Hỏi rõ mức độ thiếu ối
AFI bao nhiêu? Túi ối sâu nhất bao nhiêu? - Đánh giá toàn diện thai nhi
Không chỉ nhìn nước ối, mà cần:
- Tim thai
- Doppler
- Thai máy
- Ước lượng cân nặng
- Theo dõi sát hoặc nhập viện nếu cần
Đặc biệt nếu thai máy giảm hoặc có dấu hiệu bất thường. - Tin vào quyết định chấm dứt thai kỳ khi được khuyến nghị
Ở tuần 39, sinh con không còn là thất bại của thai kỳ, mà là đích đến an toàn.
Một nguyên lý mẹ bầu cần nhớ
Thiếu ối ở tuần thứ 39 không phải để mẹ sợ, mà để bác sĩ biết đã đến lúc đưa con ra ngoài an toàn hơn.
Thai nhi không cần ở lại thêm trong môi trường đã không còn thuận lợi.
Lời kết
Tuần 39 là ngưỡng rất đặc biệt.
Chỉ cần một dấu hiệu nhỏ như thiếu ối cũng đủ để thay đổi chiến lược theo dõi và sinh nở.
Hiểu đúng về thiếu ối ở tuần thứ 39 giúp mẹ:
- Không hoang mang
- Không chủ quan
- Và không bỏ lỡ thời điểm an toàn nhất cho con chào đời
Bài viết này được chia sẻ dựa trên trải nghiệm lâm sàng và quá trình trực tiếp theo dõi thai kỳ nguy cơ cao của Ths. Bs Nguyễn Ngọc Tú, với mong muốn giúp các gia đình đưa ra quyết định đúng lúc, để hành trình sinh nở kết thúc bằng tiếng khóc khỏe mạnh của em bé.
Tìm hiểu thêm tại đây
Ấn vào link để nhận bản thảo quyển sách “Thai kỳ khoẻ manh” dài hơn 200 trang do bác sỹ Tú biên soạn ngay các mẹ nhé
