Suy Thai là gì?
Suy Thai là tình trạng thai nhi không được cung cấp đủ oxy cần thiết khi còn trong tử cung hoặc trong quá trình chuyển dạ.
Khi tử cung co bóp, lượng máu từ mẹ đến nhau thai sẽ giảm tạm thời. Phần lớn thai nhi vẫn chịu đựng tốt nhờ bánh nhau còn dự trữ và cơ chế bù trừ sinh lý.
Tuy nhiên, nếu bánh nhau hoạt động kém, dây rốn bị chèn ép hoặc sức khỏe của mẹ không ổn định, thai nhi có thể không chịu được tình trạng này và xuất hiện dấu hiệu Suy Thai.
Suy Thai không phải là một chẩn đoán cảm tính mà được đánh giá chủ yếu thông qua theo dõi nhịp tim thai và diễn biến chuyển dạ.
Vì sao mẹ bầu cần hiểu đúng về Suy Thai?
Suy Thai là biến chứng sản khoa nguy hiểm nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.
Ngược lại, hiểu chưa đúng về Suy Thai cũng có thể khiến mẹ lo lắng quá mức hoặc dẫn đến can thiệp không cần thiết.
Mục tiêu quan trọng nhất là nhận diện đúng thời điểm thai nhi đang gặp nguy cơ để bảo vệ an toàn cho bé mà vẫn tránh những can thiệp quá tay.
Nguyên nhân gây Suy Thai
Suy Thai có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, liên quan đến mẹ, thai nhi, bánh nhau, dây rốn hoặc quá trình chuyển dạ.
Nguyên nhân từ phía mẹ
- Tụt huyết áp, đặc biệt khi mẹ nằm ngửa lâu.
- Thiếu máu nặng làm giảm khả năng vận chuyển oxy.
- Sốt, nhiễm trùng, nhiễm virus.
- Các bệnh lý tim mạch, phổi, đái tháo đường hoặc béo phì.
Nguyên nhân từ bánh nhau và tử cung
- Suy chức năng bánh nhau.
- Thai chậm phát triển trong tử cung.
- Bong nhau non hoặc chảy máu nhiều trong thai kỳ.
- Thai quá ngày dự sinh khiến bánh nhau lão hóa.
Nguyên nhân từ dây rốn và nước ối
- Dây rốn bị chèn ép, đặc biệt trong trường hợp ít ối.
- Sa dây rốn, thắt nút dây rốn, dây rốn quấn cổ chặt.
- Ối vỡ sớm làm giảm lớp đệm bảo vệ thai nhi.
Nguyên nhân trong chuyển dạ
- Cơn co tử cung quá dày hoặc quá mạnh.
- Chuyển dạ kéo dài khiến thai không kịp hồi phục oxy giữa các cơn co.
- Bất tương xứng giữa đầu thai và khung chậu mẹ.
Dấu hiệu Suy Thai mẹ bầu cần chú ý
Dấu hiệu Suy Thai có thể được nhận biết qua cảm nhận của mẹ và qua theo dõi y khoa.
Dấu hiệu mẹ có thể cảm nhận
- Thai máy giảm rõ rệt so với những ngày trước.
- Thai cử động bất thường, lúc đạp dồn dập, lúc lại rất ít.
- Không cảm nhận được thai máy trong thời gian dài.
Khi nhận thấy thai máy giảm, mẹ nên đi khám sớm để được kiểm tra.
Dấu hiệu phát hiện qua theo dõi y tế
- Nhịp tim thai nhanh hơn hoặc chậm hơn mức bình thường.
- Xuất hiện các kiểu giảm nhịp tim thai lặp lại.
- Dao động nhịp tim thai giảm.
- Nước ối có màu xanh hoặc lẫn phân su.
Chẩn đoán Suy Thai như thế nào?
Theo dõi tim thai và cơn co tử cung
Theo dõi tim thai bằng monitor sản khoa là phương pháp quan trọng nhất trong chẩn đoán Suy Thai.
Bác sĩ sẽ đánh giá nhịp tim nền, mức dao động, nhịp tăng và nhịp giảm của tim thai kết hợp với cơn co tử cung.
Phân loại mức độ theo dõi
- Nhóm bình thường: thai nhi đang chịu đựng tốt.
- Nhóm nghi ngờ: cần theo dõi sát và xử trí nguyên nhân.
- Nhóm bất thường: nguy cơ cao, cần can thiệp nhanh.
Các biện pháp hỗ trợ đánh giá
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kích thích nhẹ da đầu thai để đánh giá phản ứng của nhịp tim thai. Nếu tim thai đáp ứng tốt, thường là dấu hiệu trấn an tại thời điểm đó.
Suy Thai có nguy hiểm không?
Mức độ nguy hiểm của Suy Thai phụ thuộc vào thời gian và mức độ thiếu oxy.
Thiếu oxy ngắn hạn có thể hồi phục nhanh khi được xử trí kịp thời.
Thiếu oxy kéo dài có thể dẫn đến toan chuyển hóa, ngạt sau sinh và ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài của trẻ.
Xử trí Suy Thai khi chuyển dạ
Nguyên tắc xử trí Suy Thai là cải thiện cung cấp oxy cho thai nhi trước khi quyết định sinh nhanh.
Các biện pháp thường được áp dụng
- Cho mẹ nằm nghiêng trái để cải thiện lưu lượng máu đến tử cung.
- Truyền dịch khi mẹ tụt huyết áp hoặc mất nước.
- Giảm hoặc ngừng thuốc tăng co nếu cơn co quá dày.
- Điều chỉnh cách rặn, tránh rặn liên tục kéo dài.
- Cân nhắc sinh nhanh khi tình trạng không cải thiện.
Việc mổ lấy thai chỉ được chỉ định khi lợi ích cho thai nhi lớn hơn nguy cơ cho mẹ.
Khi nào mẹ cần đến bệnh viện ngay?
Thai máy giảm hoặc không thấy thai máy.
Ra máu âm đạo.
Vỡ ối kèm nước ối xanh, nâu hoặc hôi.
Đau bụng dữ dội, cơn co dồn dập bất thường.
Sốt hoặc mệt lả trong chuyển dạ.
Phòng ngừa nguy cơ Suy Thai
- Khám thai đúng lịch và đủ mốc quan trọng.
- Theo dõi thai máy hằng ngày từ tam cá nguyệt thứ ba.
- Kiểm soát tốt các bệnh lý của mẹ.
- Lựa chọn cơ sở y tế có khả năng theo dõi và xử trí Suy Thai kịp thời.
Kết luận
Suy Thai là dấu hiệu cảnh báo quan trọng trong thai kỳ và chuyển dạ.
Phát hiện sớm và xử trí đúng giúp tăng cơ hội an toàn cho cả mẹ và bé.
Mẹ bầu không nên chủ quan khi thấy thai máy giảm và cũng không cần quá hoảng sợ, điều quan trọng nhất là đi khám kịp thời và tin tưởng vào theo dõi y khoa.
Tìm hiểu thêm tại đây
Ấn vào link để nhận bản thảo quyển sách “Thai kỳ khoẻ manh” dài hơn 200 trang do bác sỹ Tú biên soạn ngay các mẹ nhé
