GIÃN NÃO THẤT LÀ GÌ: NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT ĐỂ CHA MẸ KHÔNG QUÁ LO LẮNG

Khi đi siêu âm thai định kỳ, nhiều phụ huynh không khỏi lo lắng khi nghe bác sĩ đề cập đến “giãn não thất”. Vậy giãn não thất ở thai nhi là gì. Nguyên nhân từ đâu. Có nguy hiểm không. Và cách theo dõi, điều trị ra sao? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về giãn não thất, qua đó chuẩn bị tâm lý vững vàng hơn trong quá trình mang thai.

Giãn não thất là gì?

Não thất là những khoang nhỏ chứa dịch não tủy trong não bộ thai nhi. Có vai trò nuôi dưỡng, bảo vệ và duy trì sự cân bằng môi trường cho các tế bào thần kinh. Giãn não thất là tình trạng não thất bên có đường kính lớn hơn bình thường. Thường được phát hiện khi siêu âm não thai nhi.

Theo chuẩn chẩn đoán siêu âm, não thất bên được coi là giãn khi đường kính vượt quá 10 mm tại mặt cắt não thất tiêu chuẩn. Tuy nhiên, mức độ giãn não thất cũng được phân thành: giãn nhẹ (10–12 mm), giãn trung bình (13–15 mm), và giãn nặng (trên 15 mm). Cần phân biệt giãn não thất đơn thuần với não úng thủy, vốn là một bệnh lý nặng hơn, khi có sự tích tụ quá mức dịch não tủy gây tăng áp lực nội sọ và tổn thương não.

Nguyên nhân gây giãn não thất là gì

Giãn não thất có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

Xuất huyết não. Thiếu oxy hoặc các nguyên nhân khác liên quan đến lưu thông dịch não tủy.

Biến thể phát triển bình thường: Nhiều trường hợp giãn não thất nhẹ không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của thai nhi. Đặc biệt khi không kèm bất thường khác.

Bất thường nhiễm sắc thể. Khoảng 10–15% các trường hợp giãn não thất liên quan đến các bất thường nhiễm sắc thể như hội chứng Down (trisomy 21), trisomy 18, 13.

Dị tật cấu trúc hệ thần kinh trung ương: Có thể kèm theo các bất thường khác như tật nứt đốt sống, dị tật não, dính não, bất sản thể chai.

Nhiễm trùng bẩm sinh: Một số tác nhân như virus Cytomegalovirus (CMV), Toxoplasma có thể ảnh hưởng đến phát triển não thai nhi.

Triệu chứng, dấu hiệu nhận biết và chẩn đoán

Hầu hết các trường hợp giãn não thất thai nhi không có triệu chứng lâm sàng. Chỉ phát hiện qua siêu âm thai định kỳ, đặc biệt vào thời điểm 18–22 tuần. Trên siêu âm, dấu hiệu nhận biết là đường kính não thất bên vượt quá 10 mm. Ngoài ra, bác sĩ sẽ đánh giá kèm theo nhiều dấu hiệu khác như cấu trúc não, thể chai, tiểu não, các khoang chứa dịch và tầm soát các dị tật khác.

Nếu phát hiện giãn não thất, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm các xét nghiệm như: siêu âm chi tiết, chọc ối tầm soát bất thường nhiễm sắc thể, xét nghiệm TORCH, hoặc MRI thai nhi để đánh giá cấu trúc não chi tiết hơn.

Tác động của giãn não thất đối với thai nhi

Giãn não thất có thể gây ra nhiều vấn đề khác nhau cho thai nhi, từ nhẹ đến nặng. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp giãn não thất đều dẫn đến các vấn đề sức khỏe. Theo các nghiên cứu, 95% thai nhi có tình trạng này có thể phát triển bình thường nếu não thất không giãn quá lớn hoặc không kèm theo các bất thường về cấu trúc hay vấn đề khác. Phần lớn các trường hợp giãn não thất nhẹ, không kèm dị tật khác thì thai nhi vẫn phát triển bình thường. Theo các nghiên cứu y khoa, trên 95% thai nhi giãn não thất đơn độc sẽ có trí tuệ, vận động bình thường sau sinh

Tuy nhiên, ở các trường hợp giãn não thất trung bình hoặc nặng. Đặc biệt khi kèm bất thường cấu trúc não hoặc bất thường di truyền. Nguy cơ gặp phải các vấn đề về phát triển trí tuệ, vận động, khả năng học tập sẽ tăng lên. Một số trẻ có thể cần can thiệp y tế sau sinh, thậm chí phẫu thuật dẫn lưu dịch não tủy.

Hướng dẫn theo dõi và điều trị giãn não thất

Quản lý giãn não thất thai nhi cần sự phối hợp giữa bác sĩ sản khoa, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh và bác sĩ thần kinh nhi. Với giãn não thất nhẹ, không kèm bất thường khác, phần lớn chỉ cần theo dõi siêu âm định kỳ mỗi 2–4 tuần để đánh giá tiến triển. Một số trường hợp, não thất có thể trở lại bình thường vào các tuần thai muộn hơn.

Nếu giãn não thất tiến triển, tăng dần hoặc kèm các bất thường cấu trúc khác, bác sĩ sẽ tư vấn thêm về các xét nghiệm chuyên sâu, đồng thời chuẩn bị kế hoạch theo dõi và hỗ trợ sau sinh. Việc chấm dứt thai kỳ chỉ được cân nhắc khi tình trạng quá nặng và không còn khả năng cứu chữa, dựa trên hội chẩn chuyên môn.

Sau sinh, trẻ sẽ được theo dõi phát triển thần kinh, đánh giá chỉ số vòng đầu, dấu hiệu thần kinh và có thể cần chụp MRI, điều trị can thiệp sớm nếu xuất hiện các dấu hiệu não úng thủy hoặc tổn thương thần kinh.

Lời khuyên cho cha mẹ có con bị giãn não thất

Không nên quá lo lắng khi được chẩn đoán giãn não thất nhẹ đơn độc. Vì phần lớn trẻ sinh ra vẫn hoàn toàn khỏe mạnh.

Tuân thủ lịch khám, siêu âm và xét nghiệm mà bác sĩ hướng dẫn để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường nếu có.

Nếu có chỉ định làm chọc ối hoặc MRI, nên hỏi kỹ bác sĩ về lợi ích, nguy cơ, và phối hợp chặt chẽ với ekip chuyên khoa.

Giữ tâm lý lạc quan, cân bằng dinh dưỡng, tránh stress để đảm bảo môi trường tốt nhất cho sự phát triển của thai nhi.

Kết luận

Giãn não thất ở thai nhi là một bất thường hình thái khá phổ biến. Nhưng không phải lúc nào cũng gây ra hậu quả nặng nề. Điều quan trọng nhất là khám thai, siêu âm đúng lịch, phối hợp cùng bác sĩ chuyên khoa để có hướng theo dõi và quản lý phù hợp. Nếu còn bất kỳ băn khoăn nào, đừng ngần ngại đặt câu hỏi cho bác sĩ để được tư vấn tận tình và chính xác.

Tìm hiểu thêm về các chủ đề như não thất thai nhi, siêu âm giãn não thất, chẩn đoán và điều trị giãn não thất tại phòng khám sản phụ khoa uy tín, nơi bạn luôn được hỗ trợ tận tâm trên hành trình làm cha mẹ.

Hy vọng rằng thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về giãn não thất ở thai nhi, từ đó xây dựng một tâm lý vững vàng và sự chuẩn bị tốt nhất cho tương lai của bé yêu. Bạn có thể tìm hiểu thêm bài viết https://drtuyhocbaothai.com/gian-nao-that-thai-nhi/