Dây rốn là sợi dây sự sống nối thai nhi với mẹ, mang oxy và chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển. Nhưng đôi khi, chính sợi dây ấy lại có thể trở thành mối đe dọa khi xảy ra hiện tượng dây rốn thắt nút.
Dây rốn thắt nút là gì?
Dây rốn thắt nút (true knot of the umbilical cord) là tình trạng hiếm gặp, xảy ra khi thai nhi cử động trong buồng tử cung và vô tình tạo ra một nút thắt thực sự trên dây rốn. Khác với nút thắt giả, chỉ là sự gập khúc hoặc xoắn nhẹ của các mạch máu, nút thắt thật có thể ảnh hưởng trực tiếp đến dòng máu nuôi thai nếu thắt chặt.
Tỷ lệ gặp phải dây rốn bị thắt nút dao động từ 0,3–1% tổng số thai kỳ, thường xuất hiện sớm trong thai kỳ và có thể siết chặt dần khi thai nhi lớn lên.
Vì sao bị thắt nút?
Có nhiều yếu tố nguy cơ khiến thai dễ gặp hiện tượng này:
- Dây rốn dài bất thường (thường dài trên 70 cm)
- Thai nhi hoạt động nhiều, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ hai
- Nước ối nhiều
- Thai nhỏ, thai nhẹ cân
- Mang đa thai
- Mẹ có tiền sử sinh non hoặc sinh con nhẹ cân
Có nguy hiểm hay không?
Trong nhiều trường hợp, nút thắt lỏng lẻo và không gây cản trở dòng máu nuôi thai. Tuy nhiên, nếu nút thắt siết chặt — do cử động của thai hoặc trong quá trình chuyển dạ — nguy cơ cao là thai bị suy dinh dưỡng, giảm oxy, hoặc thậm chí mất tim thai trong tử cung trong tử cung.
Một tổng quan y văn đã cho thấy thai có dây rốn bị thắt nút có nguy cơ thai chết lưu cao gấp 4,6 lần so với thai kỳ bình thường.
Làm sao phát hiện tình trạng bị thắt nút?
Chẩn đoán trước sinh rất khó khăn. Nút thắt thật hầu như không biểu hiện triệu chứng và chỉ tình cờ phát hiện trên siêu âm nếu hình ảnh rõ ràng hoặc nhờ các dấu hiệu gián tiếp.
Một số dấu hiệu siêu âm gợi ý gồm:
- Hình ảnh “cỏ bốn lá” trên mặt cắt dây rốn
- Hình “thòng lọng treo” (knot loop sign)
- Hình ảnh ba chiều của siêu âm Doppler màu
Tuy nhiên, đa số các nút thắt không được phát hiện trên siêu âm mà chỉ xác nhận được sau sinh.
Cần làm gì nếu nghi ngờ dây rốn bị thắt nút?
Nếu bác sĩ nghi ngờ có tình trạng bị thắt nút, việc quản lý cần thận trọng:
- Theo dõi sát cử động thai mỗi ngày
- Khám thai định kỳ đúng lịch
- Siêu âm đo sinh trưởng thai, lượng nước ối và dòng chảy Doppler động mạch rốn
- Thực hiện non-stress test (kiểm tra tim thai khi nghỉ) thường xuyên ở tam cá nguyệt cuối
Mẹ tuyệt đối không được chủ quan khi thấy thai ít đạp hơn bình thường, cần đi khám ngay để loại trừ suy thai cấp.
Dây rốn bị thắt nút có phòng ngừa được không?
Rất tiếc, hiện nay chưa có biện pháp nào phòng ngừa được hoàn toàn hiện tượng này. Tuy nhiên, mẹ có thể chủ động bảo vệ thai bằng các cách:
- Theo dõi thai máy đều đặn mỗi ngày từ tuần thai 28
- Khám thai và siêu âm định kỳ theo chỉ định bác sĩ
- Thực hiện các xét nghiệm và siêu âm kiểm tra tăng trưởng, tim thai, dây rốn đúng thời điểm
- Đi khám ngay nếu thấy thai đạp yếu đi hoặc thay đổi bất thường trong thói quen cử động
Kết luận
Dây rốn thắt nút là một biến chứng hiếm nhưng nguy hiểm, có thể âm thầm phát triển trong thai kỳ và chỉ bộc lộ hậu quả khi đã muộn. Sự cảnh giác, theo dõi sát sao của mẹ bầu và sự hỗ trợ chuyên môn từ bác sĩ là chìa khóa để bảo vệ thai nhi khỏi nguy cơ không mong muốn.
Nếu bạn từng nghe ai đó nói rằng con ra đời với dây rốn bị thắt một nút, hãy hiểu rằng bạn và bé đã vượt qua một nguy cơ thầm lặng mà không phải ai cũng may mắn như vậy.
Tham khảo thêm bài viết tại đây
