Trong hành trình mang thai, cơ thể người phụ nữ thay đổi liên tục dưới tác động của hormone và hệ miễn dịch. Cùng với niềm hạnh phúc được làm mẹ, nhiều thai phụ phải đối diện với một vấn đề tế nhị nhưng phổ biến – viêm nhiễm phụ khoa khi mang thai. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, nguy cơ sinh non, vỡ ối sớm và đặc biệt là sự an toàn của thai nhi. Cùng tìm hiểu dấu hiệu mẹ bầu bị viêm nhiễm phụ khoa ở bài biết dưới đây.
Vì sao mẹ bầu dễ bị viêm nhiễm phụ khoa hơn bình thường?
Khi mang thai, nồng độ hormone estrogen và progesterone trong máu tăng cao, khiến niêm mạc âm đạo dày, ẩm ướt và nhiều glycogen hơn. Glycogen là “nguồn thức ăn” cho nấm men, đặc biệt là Candida albicans. Đồng thời, pH âm đạo thay đổi, làm mất cân bằng hệ vi sinh tự nhiên giữa vi khuẩn có lợi (Lactobacillus) và vi khuẩn có hại (vi khuẩn kỵ khí).
Ngoài ra, hệ miễn dịch của mẹ trong thai kỳ có xu hướng “giảm đáp ứng” để tránh đào thải thai nhi – vốn được xem là “vật thể lạ”. Chính sự giảm miễn dịch này khiến âm đạo dễ bị vi khuẩn, nấm hoặc ký sinh trùng xâm nhập.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa trong thai kỳ:
- Thụt rửa sâu âm đạo, sử dụng dung dịch vệ sinh có tính kiềm cao.
- Mặc quần lót chật, ẩm ướt, không thoáng khí.
- Quan hệ tình dục không an toàn, có nhiều bạn tình.
- Tiền sử viêm âm đạo tái phát nhiều lần.
- Đái tháo đường thai kỳ hoặc sử dụng kháng sinh dài ngày.
Phân loại các dạng viêm nhiễm phụ khoa thường gặp khi mang thai
Theo Williams Obstetrics (2022) và CDC Guidelines (2021), có 4 nhóm nguyên nhân chính gây viêm âm đạo trong thai kỳ:
| Tác nhân gây bệnh | Tên bệnh | Đặc điểm điển hình |
|---|---|---|
| Vi khuẩn kỵ khí (Gardnerella vaginalis, Mobiluncus) | Viêm âm đạo do vi khuẩn (BV) | Khí hư loãng, xám, mùi tanh cá ươn, không ngứa nhiều. |
| Nấm men Candida albicans | Viêm âm đạo do nấm Candida | Khí hư trắng, vón cục như bã đậu, ngứa rát dữ dội, sưng đỏ vùng kín. |
| Ký sinh trùng Trichomonas vaginalis | Viêm âm đạo do Trichomonas | Khí hư vàng xanh, có bọt, mùi hôi, đau rát khi tiểu hoặc quan hệ. |
| Liên cầu khuẩn nhóm B (GBS) | Nhiễm GBS âm đạo | Thường không có triệu chứng, phát hiện qua xét nghiệm tuần 35–37. Có thể lây sang thai nhi khi sinh. |
Dấu hiệu mẹ bầu bị viêm nhiễm phụ khoa – 5 biểu hiện sớm không nên bỏ qua
3.1. Ra khí hư bất thường
Khí hư là dịch tiết tự nhiên giúp làm ẩm và bảo vệ âm đạo. Tuy nhiên, nếu khí hư thay đổi về màu, mùi hoặc tính chất, đó là tín hiệu cảnh báo.
- Khí hư loãng, màu xám, mùi tanh cá: gợi ý bacterial vaginosis.
- Khí hư trắng đục, vón cục, không mùi: thường gặp trong nhiễm nấm Candida.
- Khí hư vàng hoặc xanh có bọt: nghi ngờ Trichomonas vaginalis.
Một nghiên cứu từ Mayo Clinic (2011) cho thấy có đến 50–75% phụ nữ mang thai mắc viêm âm đạo không có triệu chứng rõ ràng, vì vậy chỉ dựa vào cảm giác ngứa hoặc mùi hôi là chưa đủ để chẩn đoán.
3.2. Ngứa và nóng rát vùng kín
Đây là triệu chứng phổ biến nhất trong viêm nhiễm phụ khoa thai kỳ.
Ngứa thường kèm theo cảm giác nóng rát, sưng đỏ âm hộ, đôi khi lan sang vùng bẹn hoặc mông. Ngứa do nấm Candida thường xuất hiện vào ban đêm và gia tăng khi thời tiết nóng, ẩm hoặc sau khi quan hệ tình dục.
3.3. Đau rát khi đi tiểu hoặc khi quan hệ tình dục
Khi viêm lan lên niệu đạo hoặc cổ tử cung, mẹ bầu có thể thấy đi tiểu buốt, tiểu rát hoặc đau khi giao hợp.
Một số trường hợp viêm nặng có thể gây co thắt âm đạo khiến việc thăm khám hoặc siêu âm đầu dò trở nên khó khăn.
3.4. Âm hộ sưng đỏ, có mụn nhỏ hoặc trầy xước
Tổn thương niêm mạc có thể do gãi mạnh vì ngứa, hoặc do nhiễm trùng thứ phát. Nếu mẹ thấy vùng kín sưng đỏ, có mụn nước nhỏ hoặc vết loét, cần đi khám ngay vì có thể gợi ý Herpes sinh dục – một bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể gây nguy hiểm cho thai nhi trong quá trình sinh thường.
3.5. Mùi hôi khó chịu, đặc biệt sau khi quan hệ
Sự xuất hiện mùi tanh, hôi hoặc nồng đặc biệt là dấu hiệu cho thấy môi trường âm đạo bị mất cân bằng. Trong viêm do vi khuẩn, mùi này càng nặng khi pH âm đạo tăng cao – ví dụ, sau khi quan hệ tình dục hoặc trong kỳ ra dịch nhiều.
Viêm nhiễm phụ khoa ảnh hưởng như thế nào đến thai nhi?
Theo các nghiên cứu tổng hợp trong Williams Obstetrics, 26th Edition (2022), viêm âm đạo không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng:
- Nguy cơ sinh non và vỡ ối sớm:
Vi khuẩn kỵ khí hoặc Trichomonas có thể kích thích sản xuất prostaglandin và gây co bóp tử cung sớm. - Nhiễm trùng ối và nhiễm trùng hậu sản:
Nếu không điều trị, vi khuẩn có thể lan vào buồng ối gây viêm màng ối, nhiễm trùng máu sau sinh. - Lây truyền sang trẻ sơ sinh:
Nấm Candida có thể lây cho bé khi sinh ngả âm đạo, gây nấm miệng (tưa lưỡi) hoặc hăm tã.
Liên cầu khuẩn nhóm B (GBS) có thể gây viêm phổi, nhiễm trùng huyết hoặc viêm màng não sơ sinh.
Khi nào mẹ bầu nên đi khám ngay?
- Khí hư ra nhiều, đổi màu, có mùi hôi tanh hoặc sủi bọt.
- Ngứa, đau rát vùng kín kéo dài >3 ngày.
- Tiểu buốt, tiểu rát hoặc đau khi quan hệ.
- Ra máu nhẹ kèm khí hư bất thường.
- Đã từng sinh non, vỡ ối sớm, hoặc đang ở 3 tháng cuối thai kỳ.
Tại cơ sở chuyên khoa Sản – Phụ khoa, bác sĩ sẽ thăm khám, lấy mẫu dịch âm đạo soi tươi hoặc nuôi cấy, từ đó xác định tác nhân và kê thuốc phù hợp với giai đoạn thai kỳ.
Cách phòng ngừa viêm nhiễm phụ khoa trong thai kỳ
Phòng bệnh luôn dễ hơn chữa bệnh – đặc biệt với mẹ bầu, việc giữ cân bằng môi trường âm đạo là chìa khóa để ngăn ngừa viêm nhiễm:
- Giữ vùng kín khô thoáng: mặc quần lót cotton, thay mỗi ngày, tránh đồ bó sát.
- Vệ sinh đúng cách: chỉ rửa bên ngoài, không thụt rửa sâu; sử dụng dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, pH 4–6.
- Không tự ý dùng thuốc đặt hoặc kháng sinh: nhiều loại thuốc có thể gây co tử cung hoặc ảnh hưởng thai nhi.
- Ăn uống lành mạnh: tăng cường sữa chua chứa Lactobacillus, hạn chế đường tinh luyện.
- Quan hệ an toàn: nên sử dụng bao cao su, đặc biệt nếu bạn đời có dấu hiệu viêm nhiễm.
- Khám thai định kỳ: giúp phát hiện sớm viêm âm đạo, GBS hoặc các bệnh lây truyền khác.
Lời khuyên của bác sĩ Sản Phụ khoa
“Mang thai là thời điểm nhạy cảm nhất của cơ thể người phụ nữ. Mọi triệu chứng bất thường ở vùng kín đều nên được khám và điều trị sớm. Tuyệt đối không tự mua thuốc đặt, thuốc bôi hoặc dùng mẹo dân gian vì có thể gây sảy thai hoặc sinh non.”
— Trích khuyến cáo từ Mayo Clinic Department of Obstetrics and Gynecology (2011).
Tham khảo thêm bài viết tại đây
