Cổ tử cung ngắn là tình trạng chiều dài cổ tử cung, khi đo bằng siêu âm ngã âm đạo, nhỏ hơn mức bình thường trong thai kỳ. Theo y văn, một cổ tử cung có chiều dài ≤25 mm trước 24 tuần được xem là ngắn và làm tăng nguy cơ dọa sinh non và sinh non tự phát.
Cổ tử cung đóng vai trò như “cánh cửa” giữ thai trong tử cung. Khi cổ tử cung ngắn bất thường, “cánh cửa” này dễ mở sớm, dẫn đến chuyển dạ trước thời điểm đủ tháng.
Nguyên nhân
Một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ đã được ghi nhận:
- Bẩm sinh: bất thường phát triển mô cổ tử cung.
- Hở eo tử cung: cổ tử cung yếu, không giữ được thai.
- Phẫu thuật can thiệp trước đó: khoét chóp, cắt bỏ một phần cổ tử cung.
- Nhiễm trùng, viêm nhiễm mạn tính ở đường sinh dục.
- Mang đa thai hoặc đa ối: gây căng giãn tử cung, tăng áp lực lên cổ tử cung.
- Tiền sử sinh non hoặc sảy thai ở tam cá nguyệt 2.
Dấu hiệu cảnh báo
Thông thường, cổ tử cung ngắn không có triệu chứng rõ ràng. Phần lớn được phát hiện tình cờ qua siêu âm. Tuy nhiên, một số mẹ có thể gặp:
- Cảm giác tức nặng bụng dưới, đau âm ỉ lưng.
- Ra dịch nhầy hồng hoặc máu âm đạo.
- Cơn gò tử cung xuất hiện sớm.
Do đó, siêu âm đo chiều dài cổ tử cung bằng đầu dò âm đạo từ tuần 18–24 là phương pháp đáng tin cậy nhất để chẩn đoán
Cổ tử cung ngắn có nguy hiểm không?
Nguy cơ lớn nhất là sinh non, đặc biệt nếu cổ tử cung ≤15 mm trước 24 tuần.
Cổ tử cung càng ngắn, nguy cơ sinh non càng cao. Tuy nhiên, không phải tất cả trường hợp như vậy đều sinh non.
Tỷ lệ biến chứng nặng hơn nếu mẹ từng có tiền sử sinh non hoặc sảy thai muộn
Xử trí khi phát hiện cổ tử cung ngắn
Việc điều trị phụ thuộc vào tuổi thai, chiều dài cổ tử cung và tiền sử sản khoa:
- Bổ sung progesterone đường âm đạo
- Áp dụng cho mẹ có thai đơn, không tiền sử sinh non, nhưng CL ≤25 mm.
- Giúp giảm nguy cơ sinh non 30–40%.
- Khâu vòng cổ tử cung (cerclage)
- Chỉ định khi:
- Mẹ có tiền sử sinh non do hở eo cổ tử cung.
- Cổ tử cung <10–15 mm kèm hở ngoài cổ tử cung.
- Chỉ định khi:
- Theo dõi định kỳ bằng siêu âm
- Đo chiều dài cổ tử cung mỗi 1–2 tuần nếu đã được chẩn đoán cổ tử cung ngắn.
- Lối sống và chăm sóc hỗ trợ
- Nghỉ ngơi, tránh lao động nặng.
- Kiêng quan hệ tình dục khi có chỉ định.
- Điều trị nhiễm trùng phụ khoa nếu phát hiện.
Cách phòng ngừa
- Khám thai định kỳ, đặc biệt siêu âm hình thái thai ở tuần 18–22.
- Báo với bác sĩ nếu từng có sinh non, sảy thai muộn hoặc can thiệp cổ tử cung.
- Bổ sung dưỡng chất cần thiết: acid folic, sắt, canxi, vitamin D.
- Tránh hút thuốc, rượu bia, chất kích thích vì làm tăng nguy cơ sinh non.
Kết luận
Cổ tử cung ngắn là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến sinh non. Tuy nhiên, nhờ các phương pháp tầm soát bằng siêu âm và can thiệp sớm bằng progesterone hoặc khâu vòng cổ tử cung, nhiều thai kỳ đã được kéo dài đến thời điểm an toàn hơn.
Tham khảo thêm bài viết tại đây
